Classical Halász V-János
KoZ190616 Gustav Holst

Dag luisteraars, welkom bij Klassiek op Zondag. Vandaag heb ik de britse componist Gustav Holst centraal staan. Holst is voor mij een componist die bekend is geworden door zijn Militaire Suites. Vanuit mijn werk hebben we met andere muziek van zijn hand educatieve projecten ingevuld en al onderzoekend naar zijn muziek kwam ik tot de ontdekking hoe rijk muziek van deze britse componist is.

Als eerste kunt u luisteren naar muziek welke oorspronkelijk voor de britse brassbandkampioenschappen in 1928 is geschreven. Holst zelf zat in de zaal en heeft alle 15 uitvoeringen van zijn Moorside Suite beluisterd. Winnaar werd de befaamde John Foster Black Dyke Mills Band onder leiding van William Halliwell. Deze meneer heeft op bewuste dag meerdere bands gedirigeert. Componist Holst was enthousiast en schreef later aan het magazine “The Brittish Bandsman” “Afgelopen zaterdag heb ik geluisterd naar muzikanten die werden gedirigeert door muzikanten”. Hoezo een compliment…

Er wordt verteld dat de Nocturne door de componist is gearrangeerd voor een strijkorkest, maar de komende uitvoering laat horen dat het niet alleen de Nocturne is geweest. Ook het Scherzo en de afsluitende March zijn vertaald voor strijkorkest.

Track 1 Holst – Moorside Suite

De nu volgende muziek is Beni Mora, een driedelig werk voor groot orkest. De muziek is geinspireerd op de muziek die Holst in Algerije hoorden tijdens een vakantie in 1908. Hij was daar op medisch advies omdat hij leed aan astma, neuritis en een depressie. Hij luisterde naar een lokale muzikant die dezelfde zin op een bamboefluit speelde gedurende meer dan twee uren. Hij haalde de titel uit de setting van Robert Hichens roman ‘The Garden of Allah’ uit’ uit 1904. Het eerste deel was oorspronkelijk een op zichzelf staand stuk, Oriental Dance, opgedragen aan de muziekcriticus Edwin Evans. In 1910 voegde Holst de andere twee delen toe.

Het eerste deel is een dans. Het begint met een breed geformuleerde melodie in de strijkers die wordt onderbroken door een sterk ritmisch figuur uit het koper en tamboerijn. Het vervolg is een levendig dansritme met solo’s voor de engelse corhoorn, hobo en fluit. Het ritme vertraagt en het openingsthema keert nog een keer terug voordat het volledige orkest het snelle dansthema hervat. De dans sluit stil.
Het middendeel is de kortste van de drie. Een allegretto in een lichtere setting als beide andere delen. Het begint met een 5 tegen 4 ritme voor de pauken waarbij een fagot solistisch met een rustig thema binnentreedt. De zachte stemming wordt gehandhaafd door een fluitsolo, onderbroken door pauken. De beweging staat bijna stil. Het eindigt pianissimo.
Deel 3 opent zachtjes met zinnen van een onbepaalde toonsoort totdat de fluit binnenkomt met een thema gebaseerd op 8 noten. Tegenover dit thema speelt het volledig orkest andere dansritmes. Het volume stijgt naar een climax en zinkt dan terug naar zachtheid als de beweging ten einde loopt.

Track 2 Holst – Beni Mora

En van Algerije naar Japan. De Japanse Suite is een compositie dat tot stand kwam in samenspraak met de Japanse choreograaf Michio Ito. Deze gaf een aantal voorstellingen in het London Coliseum, maar wilde daarbij meer Japans klinkende muziek. Holst kende geen Japanse muziek en volgens de overlevering floot Ito daarom enige Japanse wijsjes voor. Het resultaat werd een suite die wel enige Japanse invloeden verraadt (fluit tegenover harp) maar voor de rest vooral gewoon westerse orkestmuziek is.

Het is onbekend of Ito de muziek inderdaad geb ruikt heeft. De eerste concertuitvoering zou hebben plaatgevonden tijdens de Proms van 1919 onder leiding van Holst zelf. Die uitvoering werd voorafgegaan door werken van Richard Wagner, de muziek waarmee de vroege muziek van Holst veel mee werd vergeleken.

Luisteraars, nu snel naar de muziek, de zes-delige Japanse Suite van Gustav Holst.

Track 3 Holst – Japanese Suite

Tot slot kunt u gaan luisteren naar de St Paul’s Suite of oorspronkelijk onder de simpele naam Suite in C. Het is een populair, 4-delig werk voor strijkorkest. Hoewel het al af was in 1913 werd het pas in 1922 gepubliceerd omdat Holst het nog vaak heeft bijgewerkt. De titel ontleend zijn naam aan de St Paul’s Girls School in Londen waar Holst van gedurende bijna dertig jaar heeft gewerkt als muziekmeester. Holst was de school dankbaar voor het bouwen vaan een geluidsdichte studio voor hem. De suite is een van de vele werken die hij schreef voor de leerlingen van de school.
Voordat u kunt luisteren naar de muziek voor de St Pauls Girls, wil ik eerst Bob Voorn bedanken voor de immer vertrouwde techniek.
Ik hoop dat u heeft genoten van de muziek van Gustav Holst. Ik wens u nog een fijne zondag toe.

Track 4 Holst – St Paul’s Suite