Classical Halász V-János
KoZ181021 Klassieke Zaken 2018

Wie kan iets beter vertellen dan een uitvoerende zelf? U hoorde twee interviews met de Amerikaanse concertpianist Murray Perahia over Beethoven’s Moonlight Sonata.

Ik citeer uit het eerste nummer van Klassieke Zaken van dit jaar: “De bijnaam is afkomstig van een beschrijving van Ludwig Rellstab, een vriend van Beethoven. Hij beschreef het eerste deel als een meer in de maneschijn, maar dan heeft hij het opeens over een eolische harp. Toen Beethoven aan deze sonate begon, verscheen er in de Allgemeine musikalische Zeitung een recensie van Dalbergs spookje Die Äolsharfe. Beethoven heeft op dit tijdschrift een notitie geschreven dat hij zo’n eolische harp wilde hebben. In het sprookje is sprake van een eiland in de wolken dat zachtjes met zilveren stralen door de maan wordt beschenen en wordt bewoond door de geesten van mensen die zijn gestorven voordat ze hun liefdeswens konden vervullen. Dan denk je meteen aan Romeo en Julia. De eolische harp geeft hun de macht om hun verdriet over te brengen aan de mensen op aarde zodat gelijkgestemde zielen kunnen delen in hun lijden. Ik denk dat de associatie met de windharp en de maneschijn van Beethoven afkomstig kan zijn. Bij een eolische harp worden de klanken voortgebracht door de wind, als de stem van God, maar Beethoven moet ook aan een conventionele harp hebben gedacht. Dat is te horen in de telkens herhaalde begeleidingsfiguren van het eerste deel.”

Track 03 Beethoven: Piano Sonata #14 in Cis mineur Op 27 No 2, ‘Moonlight’

In een latere uitgave van Klassieke Zaken wordt geschreven over het jonge Busch Trio, in 2012 opgericht en bestaand uit de Nederlander Mathieu van Bellen op viool en de Israëlische broers Ori en Omri Epstein op cello en piano. Zij zijn in de wereld van de Tsjech Dvorák gedoken met als resultaat meerdere cd’s waarop alle kamermuziek van Dvorák geregistreerd staat.
Opvallend aan het geheel is dat het Busch Trio zich na de profilerende cd met het Derde en Vierde pianotrio direct stortte op de kwartetten en nu ook de kwintetten. Van Bellen is niet bang dat de signatuur van het trio opgaant in het geheel. Samen met Miguel da Silva en Maria Milstein is het een kwestie van jezelf wegcijferen ten dienste van de muziek. “Natuurlijk hebben we Miguel en Maria gekozen omdat we een overeenkomst in speelstijl en grondhouding voelen. Daarnaast hebben we ons ook met de kwintetten eerst als trio grondig voorbereid. Zo blijft onze trioklank gewaarborgd.”

Track 04 Busch Trio - Dvorak F-minor Trio (III)

Schrikt u niet luisteraars: er komt nu heel iets anders, barok, Buxtehude.

Dietrich Buxtehude was niet alleen zo’n goede kerkorganist dat Johann Sebastian Bach de toorn van zijn werkgevers trotseerde om hem zo lang mogelijk te horen spelen, hij was ook een groot organisator met oog en oor voor de wensen van de gemeenschap. Als organist van de Marienkirche in Lübeck maakte hij zich sterk om meer publiek te trekken. Hij deed dat met de Abendmusiken, concerten los van de liturgie, vol afwisselende muziek die de werkende mens een aangenaam ontspannen late namiddag of avond bezorgden. Zijn concerten werden in heel Europa geroemd als iets unieks en waren op zich al een reden om naar Lübeck te reizen.

Luistert u nu naar Benedicam Dominum, Abendmusik van Dietrich Buxtehude.

Track 05 Buxtehude - Abendmusik - Benedicam Dominum BuxWV 113 - Part 1
Track 06 Buxtehude - Abendmusik - Benedicam Dominum BuxWV 113 - Part 2

De muziek welke ik u liet horen vandaag is samengesteld uit diverse bladen Klassieke Zaken. Ik vind het een leuk blad om ook achtergronden van nieuwe muziekregistraties te kennen. Heerlijk ontspannen op zondag na kerktijd. Ik besteed daar graag mijn tijd aan. Het nu volgende werk is ook beschreven in Klassieke Zaken alleen ik kon de juiste registratie niet vinden.

Arvo Pärt componeert oude muziek in een nieuw jasje,volgens Jörgen van Rijen. Deze gedachte was voor hem aanleiding om met toestemming en uiteindelijke goedkeuring van de componist zelf, van Fratres een meeslepend trombone arrangement te maken. Helaas kon ik niet op tijd aan de registratie van Van Rijen zelf komen. Zo direct hoort u een alternatief van trombonist Daniel Ploeger, maar ik weet jammer genoeg niet wie de begeleidingsrol voor haar rekening neemt. Overigens doet dat niets af van de schoonheid van deze minimalistische muziek van Arvo Pärt.

Fratres is gelijk ook de afsluiter van deze uitzending van Klassiek op Zondag. Bob Voorn was wederom de betrouwbare technikus. Ik hoop dat u heeft genoten van deze praktische Klassieke Zaken. Ik wens u een fijne zondag toe.

Track 07 Arvo Pärt - Fratres for trombone and strings